هیدرومتر آزمایشگاهی

هیدرومتر آزمایشگاهی که با نام چگالی سنج یا غلظت سنج نیز شناخته میشود، ابزاری است که جهت اندازه گیری چگالی مایعات مورد کاربرد قرار میگیرد. در ادامه با ما همراه باشید تا به توضیح دقیق تری از این ابزار آزمایشگاهی بپردازیم.

هیدرومتر چیست؟

 هیدرومتر ابزاری ضروری در آزمایشگاه است که جهت اندازه گیری چگالی مایعات مورد کاربرد قرار میگیرد. سنجش چگالی میتواند در واحد های مختلفی از جمله بومه (baume) و وزن مخصوص (Specific Gravity) ارائه شود. در ادامه به توضیح این دو اصطلاح میپردازیم.

وزن مخصوص چیست؟

احتمالا بارها اصطلاح “وزن مخصوص” را شنیده باشید، اما تا کنون تعریف دقیقی از آن برای شما مشخص نشده است. در این بخش با بیانی ساده به توضیح این اصطلاح میپردازیم:

وزن مخصوص یا چگالی نسبی به انگلیسی Specific Gravity، نسبت چگالی یک ماده به چگالی یک ماده مرجع است،  بطور معمول هیدرومتر ها با آب که یک ماده مرجع در نظر گرفته میشود، کالیبر میشوند.

آب دارای وزن مخصوص 1 است. ماده ای با وزن مخصوص بیشتر از 1، از چگالی بالاتری نسبت به آب برخوردار است یا به عبارتی متراکم تر یا دارای غلظت بیشتری است. در طرف دیگر ماده ای با وزن مخصوص کمتر از 1، دارای چگالی کمتری نسبت به آب است.

بومه چیست؟

مقیاس بومه (Baume)، واحدی دیگر است که جهت اندازه گیری چگالی یا غلظت مایعات مورد استفاده قرار میگیرد. این مقیاس توسط دارو ساز فرانسوی به نام Antoine Baumé در قرن هجدهم ساخته شده است و به همین دلیل عنوان مقیاس بومه به افتخار این دانشمند نام گذاری شده است.

مقیاس بومه به دو دسته اصلی تقسیم می شود: یکی برای مایعات سنگین تر از آب (به عنوان مثال، آب نمک) و دیگری برای مایعات سبک تر از آب (به عنوان مثال استن).

 روش استفاده از هیدرومتر

روش کار با هیدرومتر بسیار ساده است. در ادامه سعی میکنیم تا یک راهنمای کلی در مورد نحوه استفاده از این ابزار آزمایشگاهی ارائه دهیم.

لوازم مورد نیاز

– هیدرومتر

– ظرف استوانه ای (میتوانی از یک استوانه مدرج یا هر ظرف استوانه ای دیگر (حداقل ارتفاع 30 سانتی متر) برای قرار دادن مایع جهت اندازه گیری استفاده نمایید.)

مراحل

1.آماده سازی مایع: اطمینان حاصل کنید که مایع در دمایی است که هیدرومتر برای آن کالیبر شده است. به طور معمول هیدرومترها در دمای 20 درجه سانتیگراد کالیبر میشوند، مگر اینکه برای کاربردی خاص طراحی شده باشند. (دمای کالیبراسیون هیدرومترها بر روی بدنه آنها درج شده است)

2.پر کردن ظرف استوانه ای: مایع را در ظرف استوانه ای شیشه ای بریزید و توجه داشته باشید که فضای کافی را در قسمت بالای ظرف خالی گذاشته باشید تا هنگام قرار دادن هیدرومتر از ریختن آن جلوگیری شود.

3.وارد کردن هیدرومتر: هیدرومتر را به آرامی داخل مایع قرار دهید و آن را رها نمایید تا بصورت آزاد داخل مایع شناور شود.

4.خواندن هیدرومتر: اجازه دهید تا هیدرومتر درون مایع ثابت بماند. سپس به نقطه تقاطع مایع با خط مقیاس روی هیدرومتر نگاه کنید. این عدد نشانگر چگالی،غلظت یا تراکم مایع است.

نحوه عملکرد هیدرومتر

مقدار عمقی که هیدرومتر در مایع فرو میرود، توسط چگالی مایع تعیین میگردد. هرچه چگالی مایع بیشتر باشد داری تراکم بالاتری نیز است، که این امر باعث شناور شدن هیدرومتر به سمت بالا میگردد، در مقابل هرچه میزان چگالی مایع کمتر باشد دارای تراکم کمتری نیز است که باعث پایین آمدن هیدرومتر در مایع میگردد.

مقیاس یا اعداد درج شده روی هیدرومتر بطور معمول با چگالی آب در دمای 20 درجه سانتیگراد کالیبر میشوند. چگالی سایر مایعات نسبت به این استاندارد اندازه گیری میشود.

کاربردها

آزمایشهای تخمیری: جهت نظارت بر فرآیند تخمیر و تخمین میزان الکل معمولا از هیدرومترها  استفاده میشود

شیمی: از هیدرومتر در تجزیه و تحلیل های شیمیایی مختلف که در آن چگالی مایعات نقش مهمی دارد و میزان آنها باید تعیین گردد، مورد استفاده قرار میگیرد.

صنعت: جهت بررسی غلظت محلول ها در فرآیندهای صنعتی نیز از هیدرومتر استفاده میشود.

بطور کلی هیدرومترها ابزارهای ارزشمندی برای کنترل کیفیت، آزمایش و پایش فرآیند در کاربردهای علمی و صنعتی متعدد هستند.

از اینکه آسمان لب را بعنوان منبع خرید خود انتخاب نموده اید سپاسگزاریم.