بالن ژوژه شیشه ای آزمایشگاهی

بالن ژوژه شیشه ای که با نام بالن حجمی نیز شناخته میشود به انگلیسی (Volumetric flask) یکی از ظروف دقیق آزمایشگاهی ساخته شده از جنس پیرکس، مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی است که جهت نگهداری، اندازه گیری، رقیق سازی و تهیه محلول های استاندارد در حجم و دمایی مشخص (معمولا 20 درجه سانتیگراد) مورد کاربرد قرار میگیرد.

ویژگی های بالن ژوژه شیشه ای

1. شکل بالن ژوژه: بالن های حجمی شیشه ای معمولا دارای ظاهری گلابی شکل با گردنی بلند و باریک هستند که به یک علامت درجه بندی عمودی بر روی گردن منتهی میشوند. این طراحی احتمال پاشش، تبخیر و آلودگی را به حداقل رسانده و به اطمینان از اندازه گیری دقیق کمک میکند.

2.کالیبراسیون بالن ژوژه: بالن ژوژه ها به گونه ای کالیبر میشوند تا بتوانند نگهدارنده (TC=To Contain) یا تحویل دهنده (TD=To Deliver) حجم دقیقی (مثلا 250میلی لیتر،500 میلی لیتر و غیره) از مایع در دمای تعیین شده (معمولا 20 درجه سانتیگراد) باشند. این مشخصات به طور کامل بر روی بدنه بالن ژوژه درج شده است.

3.دقت: این ظروف به گونه ای طراحی شده اند تا بتوانند بالاترین دقت اندازه گیری را اراِئه دهند. دقت بالن ژوژه ها معمولا در یک تلورانس کوچک که بر روی بدنه آن مشخص شده است، ارائه میشود. به طور مثال 0.25± میلی گرم برای بالن ژوژه 250 میلی لیتر برند OMSONS. این سطح از دقت آنها را تبدیل به گزینه ای ایده آل جهت تهیه محلول های استاندارد و انجام آزمایش های تحلیلی میکند.

4.درپوش: بالن های حجمی شیشه ای معمولا همراه با یک درپوش پلاستیکی یا شیشه ای جهت مهر و موم کردن مطمئن آنها عرضه میگردند. این درپوش ها به جلوگیری از تبخیر و عدم ورود آلاینده ها به محتویات درون بالن کمک میکنند.

روش استفاده از بالن ژوژه

همانطور که قبلا اشاره شد بالن حجمی جهت نگهداری، اندازه گیری و آماده سازی محلول های استاندارد مورد کاربر قرار میگیرد. روش صحیح استفاده از بالن حجمی برای اطمینان از نتایج دقیق اندازه گیری، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به توضیح هرکدام از این مراحل به صورت جداگانه میپردازیم.

– نگهداری و اندازه گیری

لوازم مورد نیاز:

• بالن حجمی
• بشر
• قیف
• میله همزن
• پیپت یا قطره چکان

1. جهت نگهداری و اندازه گیری حجم بسیار دقیق از مایع، قبل از شروع از عدم هرگونه عیب مانند آلودگی یا ترک خوردگی در بالن حجمی اطمینان حاصل کنید، و در صورت لزوم آن را با یک حلال مناسب شسته و خشک نمایید.

2. به دلیل جلوگیری از پاشش و ارائه بالاترین دقت در نتایج توصیه میشود جهت انتقال مایع به بالن حجمی، از یک قیف و یک میله همزن استفاده نمایید. بدین صورت که در ابتدا قیف را درون بالن حجمی قرار داده و میله همزن را در مرکز قیف قرار دهید، سپس قسمت آب چکان ظرف حاوی مایع را (استفاده از بشر توصیه میشود) به دیواره میله همزن چسبانده و مایع را توسط آن دقیقا به مرکز قیف هدایت و به بالن حجمی منتقل نمایید.

3. قبل از رسیدن سطح مایع به 90 درصد از حجم بالن حجمی (حدود 1 تا 2 سانتی متر قبل از علامت درجه بندی شده) فرآیند انتقال را متوقف نموده و ادامه کار را با استفاده از یک پیپت یا یک قطره چکان انجام دهید. این عمل به دلیل ارائه بالاترین دقت در اندازه گیری مایع انجام میشود.

4. مایع را با دقت به بالن حجمی اضافه نمایید تا زمانی که منیسک (سطح منحنی یا حلالی مایع) دقیقاً با علامت کالیبراسیون روی گردن بالن حجمی همراستا شود. دستیابی به این تراز برای بدست آوردن بالاترین دقت ممکن از اهمیت بالایی برخوردار است.

5. با استفاده از درپوش درب بالن ژوژه را محکم ببندید تا از ورود آلاینده ها و تبخیر محلول جلوگیری شود.

– آماده سازی محلول های استاندارد با استفاده از بالن ژوژه

لوازم مورد نیاز:

• بالن حجمی
• بشر
• قیف
• میله همزن
• پیپت یا قطره چکان
• ترازو

1. ابتدا مقدار دقیق مورد نیاز از جامد حل شونده را توسط یک ترازو تعیین نمایید.

2. سپس حل شونده را در مقداری از حلال در یک ظرف جداگانه مانند بشر حل نمایید.

3. پس از حل نمودن حل شونده در حلال، محلول بدست آمده را به بالن حجمی منتقل نمایید. توصیه میشود برای انتقال محلول به بالن حجمی، از یک قیف و یک میله همزن برای جلوگیری از پاشش و همچنین ارائه بالاترین دقت، استفاده نمایید، بدین صورت که در ابتدا قیف را درون بالن حجمی قرار داده و میله همزن را در مرکز قیف قرار دهید، سپس قسمت آب چکان ظرف حاوی مایع را (استفاده از بشر توصیه میشود) به دیواره میله همزن چسبانده و مایع را توسط آن دقیقا به مرکز قیف هدایت کرده و به بالن حجمی منتقل نمایید.

4. پس از انتقال محلول به بالن حجمی، حلال را نیز با استفاده از همین روش به بالن حجمی اضافه نمایید. قبل از رسیدن سطح محلول به 90 درصد از حجم بالن حجمی (حدود 1 تا 2 سانتی متر قبل از علامت درجه بندی شده) فرآیند انتقال را متوقف نموده و ادامه کار را با استفاده از یک پیپت یا یک قطره چکان انجام دهید. این عمل برای جلوگیری از پر شدن اضافی و ارائه بالاترین دقت در اندازه گیری مایع انجام میشود.

5. حلال را با دقت به بالن حجمی اضافه نمایید تا زمانی که منیسک (سطح منحنی مایع) دقیقاً با علامت کالیبراسیون روی گردن بالن حجمی هم راستا شود. دستیابی به این تراز برای بدست آوردن بالاترین دقت ممکن از اهمیت بالایی برخوردار است.

6. با استفاده از درپوش درب بالن ژوژه را محکم ببندید تا از ورود آلاینده ها و تبخیر محلول جلوگیری شود.

7. برای اطمینان از اختلاط کامل، بالن ژوژه را به خوبی تکان دهید و چندین بار آن را برعکس نمایید. سپس اختلاط کامل را بررسی نموده و از هم راستا بودن منیسک با علامت کالیبراسیون اطمینان حاصل کنید.

8. تمامی اطلاعات مربوطه مانند هویت حلال، غلظت آن، تاریخ آماده سازی و سایر جزئیات ضروری را بر روی بالن حجمی درج نمایید.

بسیار مهم است که هنگام استفاده از بالن حجمی بسیار دقیق باشید، بویژه در مرجله رسیدن به علامت کالیبراسیون. هر گونه عدم دقت در این مرحله میتواند منجر به خطاهای قابل توجهی در آزمایشات شما شود. اگر به طور تصادفی بالن حجمی را بیش از حد پر کردید، باید این فرآیند را دوباره انجام دهید. در صورت پر کردن اضافی بالن حجمی، هرگز محلول اضافی را از آن خارج نکنید، زیرا این کار در دقت اندازه گیری تاثیر منفی میگذارد. بالن های حجمی در صورت استفاده صحیح، ابزاری بسیار ارزشمند برای تهیه محلول های استاندارد، رقیق سازی و انجام آزمایش های تحلیلی هستند.

از اینکه آسمان لب را بعنوان منبع خرید خود انتخاب نموده اید سپاسگزاریم.