دین استارک چیست؟

دین استارک یا تله تقطیر  قطعه ای تخصصی از شیشه آلات آزمایشگاهی است که در سنتز شیمیایی برای حذف آبِ تشکیل شده در یک واکنش شیمیایی استفاده می شود.

دین استارک  توسط دو شیمی دان آمریکایی به نام های ارنست وودوار دین  و دیوید دیوی استارک برای تعیین میزان آب موجود در نفت اختراع شد . در واقع کارکرد این وسیله جمع آوری و اندازه گیری آب و یا برخی مایعات دیگر که در فرایند آزمایش تشکیل میشوند میباشد .

در این تکنیک بخار محلولی که تحت رفلاکس است از داخل دین استارک عبور کرده و توسط مبرد (کندانسور) خنک شده و در قسمت عمودی این وسیله به صورت مایع جمع میشود . آب تشکیل شده در این واکنش ها کم کم به واسطه چگالی خود در پایین قسمت عمودی و مدرج دین استارک جمع میشود و میتوان با باز کردن شیر تعبیه شده در انتهای آن ، آب یا سایر مایعات را خارج نمود .

میزان آب خارج شده با خوانش قسمت مدرج مشخص میشود و با یادداشت این حجم ها در طول فرایند واکنش میتوان کل آب تشکیل شده و خارج را محاسبه کرد که این امکان را فراهم میکند که از پایان فرایند واکنش با توجه به محاسبات نظری مطلع شویم .

دین استارک در دو مدل شیر دار و بدون شیر ارائه میشود که در مدل فاقد شیر کارکرد ساده تر و محدود تری دارد . به عنوان مثال برای فرایند هایی که در آن اختلاف نقطه جوش ترکیبات بسیار زیاد است و مطمئناً با توجه به خوانش دماسنج مایع خارج شده آب و یا حلال فرار تری میباشد نسبت به مایع باقی مانده در بالن واکنش .

مدل دارای شیر دین استارک کارکرد دقیق و ظریف تری دارد و میتوان آب و سایر حلال ها را با اختلاف کمتر دمای جوش و صرفاً به خاطر تفاوت چگالی و عدم انحلال پذیری جداسازی کرد.

این مدل در دونوع شیر شیشه ای و شیر تفلون ارائه شده است که با توجه به نوع حلال و مواد به کار رفته در واکنش میتوان هر کدام را به کار برد .

جنس دین استارک از پیرکس بورسیلیکات میباشد که تحمل دمایی تا 500 درجه سلسیوس را خواهد داشت و باید توجه داشت هنگام استفاده از آن حتماً قسمت رداژار متصل به بالن واکنش را با سیلیکون و یا پارافین چرب نگه داشت تا بعد از گرم و سرد شدن دچار قفل شدگی نشده و به راحتی از بالن جداشود .